Οι τυμβωρύχοι της Αμφίπολης - Οι λαθρανασκαφές και τα κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας στην περιοχή

Οι τυμβωρύχοι της Αμφίπολης - Οι λαθρανασκαφές και τα κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας στην περιοχή

Οι 60 υποθέσεις κλοπής αρχαίων θησαυρών στην περιοχή της Αμφίπολης. Ο στρατηγός της ΕΛ. ΑΣ με τις πολιτικές διασυνδέσεις, ο κοινοτάρχης... αρχαιοκάπηλος, οι λαθρανασκαφές και οι ... σούβλες!

Με δυναμίτη αλλά και με... σούβλες έχουν καταστρέψει και κλέψει αρχαιότητες στην Αμφίπολη δεκάδες αρχαιοκάπηλοι.

Όπως διαβάζουμε στο Βήμα της Κυριακής", κυρίαρχο ρόλο στα κυκλώματα φέρεται να είχε τη δεκαετία του '80 ο πρόεδρος της Κοινότητας Αμφίπολης, ο οποίος εθεωρείτο οργανωτής λαθροανασκαφών στη Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό όπως και σύνδεσμος με κυκλώματα συλλεκτών στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη αλλά και στις ΗΠΑ.

Μάλιστα σύμφωνα με αναφορές, οι εν λόγω αρχαιοκάπηλοι διατηρούσαν επαφές με πρώην ανώτατο αξιωματικό της ΕΛ.ΑΣ στη Θεσσαλονίκη ο οποίος είχε στενούς δεσμούς με σημαντικά πολιτικά πρόσωπα.

Επιπλέον το ίδιο κύκλωμα με βάση την Αμφίπολη φέρεται να οργάνωνε "αρχαιοκαπηλικά ταξίδια" στην Αλβανία, στα Σκόπια ως και στην Τουρκία και τη Συρία, όπου προχωρούσαν σε εκτεταμένες λαθρανασκαφές.

Στο στόχαστρο αρχαιοκαπήλων τουλάχιστον 60 φορές

Όπως προκύπτει από σειρά νέων στοιχείων που αναφέρει το Βήμα της Κυριακής, η περιοχή στην οποία έχει επικεντρωθεί το ενδιαφέρον της παγκόσμιας κοινής γνώμης έχει βρεθεί στο στόχαστρο αρχαιοκαπήλων τουλάχιστον 60 φορές τις τελευταίες δεκαετίες.

Πρόκειται για υποθέσεις που έχουν καταγραφεί σε έρευνες της ΕΛ. ΑΣ αλλά και σε σχετικές δικογραφίες. Ωστόσο απροσδιόριστος είναι ο αριθμός λαθρανασκαφών που δεν έχουν γίνει αντιληπτές από τις διωκτικές αρχές, με μεγάλο ζητούμενο το αν οι αρχαιοκάπηλοι έφτασαν τις περασμένες δεκαετίες στον επίμαχο τύμβο Καστά.

Οι εμπλεκόμενοι σε κυκλώματα φέρεται να έχουν εξομολογηθεί σε αξιωματικούς της ΕΛ. ΑΣ αλλά και σε νομικούς ότι "δεν πείραξαν τον τύμβο γιατί υπήρχε τεράστιος όγκος επιχωματώσεων, ότι χρειαζόταν έργο εβδομάδων με εκσκαφείς και οι κινήσεις τους θα γίνονταν αντιληπτές" προσθέτωντας ότι "από το χώμα καταλαβαίνουμε ότι ο τάφος είναι απείραχτος" και συμπληρώνοντας ότι "ξέρουμε πως οι ξένοι επιδρομείς αναζητούσαν μικρούς τάφους και όχι ογκώδεις σαν κι αυτόν που θα τον έσκαβαν για έναν χρόνο".
Η "αρχαιοκαπηλική" δραστηριότητα στην Αμφίπολη φέρεται να ξεκινά στις 6 Φεβρουαρίου 1958 όταν συνελήφθησαν από την ΕΛ. ΑΣ δύο κάτοικοι της Αμφίπολης, οι Ι. Χ. και ο Ε. Κ. (αδερφός του προαναφερόμενου κοινοτάρχη) για σύληση αρχαίου τάφου. Ακολουθούν σειρά περιστατικών όπου κάτοικοι των γύρω περιοχών βρίσκουν ακόμη και σε απλές γεωργικές εργασίες - και κρατούν για τους εαυτούς τους ή εμπορεύονται σπάνια αρχαία νομίσματα και αγαλματίδια.

Τον Νοέμβριο του 1977 υπήρξε το πρώτο σημαντικό πλήγμα στις σπείρες της Αμφίπολης με τη σύλληψη του προαναφερόμενου Ε. Κ του αδερφού του και άλλων κατοίκων της περιοχής και της Θεσσαλονίκης για εμπόριο αρχαίων αντικειμένων αλλά και βυζαντινών εικόνων. Η έρευνα είχε ξεκινήσει ύστερα από την ομολογία σεσημασμένου διαρρήκτη από την Ευκαρπία Σερρών, ενώ δεκάδες αρχαία αντικείμενα είχαν βρεθεί σε κεντρικό καφενείο της Αμφίπολης, όπου ανακαλύφθηκαν και οκτώ κιλά χασίς, ένα πιστόλι και μεγάλος αριθμός σφαιρών.

Ο Γκέριγκε και οι "φίλοι" του

Τον Αύγουστο του 1979 η Γενική Ασφάλεια  Θεσσαλονίκης εξάρθρωσε 4μελή σπείρα αρχαιοκαπήλων με έδρα την Αμφίπολη και συμμετέχοντες από την Θεσσαλονίκη οι οποίοι μετέφεραν έναν αμφορέα με το αυτοκίνητο τους. Στην κατοχή των υπόπτων βρέθηκαν ως και 19 "κομμάτια" δυναμίτιδας που είχαν κλαπεί από λιγνιτωρυχείο των Σερρών και είχε διαπιστωθεί ότι χρησιμοποιείτο για το άνοιγμα των αρχαίων τάφων στην Αμφίπολη κοντά στον Τύμβο Καστά.

Το ίδιο χρονικό διάστημα υπήρξαν πληροφορίες ότι κυκλώματα της Αμφίπολης συνεργάζονταν ,ε τον περιώνυμο γερμανό αρχαιοκάπηλο Στέφεν Γκέριγκε, που έδρασε στη χώρα μας την περίοδο 1975 - 1997. Ο Γκέριγκε είχε καταγωγή από την Ινδονησία και ζούσε στο Μόναχο. Ήταν αρχαιολόγος, συγγραφέας και λαθρέμπορος έργων πολιτιστικής κληρονομιάς που συνεργαζόταν με λαθρανασκαφείς - τοποτηρητές σε όλη την Ελλάδα ενώ στόχευε και μουσεία, μοναστήρια κτλ. Τουλάχιστον 20 Έλληνες είχα κατηγορηθεί ως συνεργοί του Γκέριγκε, ενώ το δίκτυο του -μέσω του οποίου εντόπιζε αρχαία αντικείμενα και τα προωθούσε στο εξωτερικό - υπολογίζεται ότι αριθμούσε πολύ περισσότερα άτομα.

Μετά τον θάνατο του Γκέριγκε, το 1997, οι πρώην κατά τόπους συνεργάτες του ανέπτυξαν αυτόνομη αρχαιοκαπηλική δραστηριότητα.

Ο κλεμμένος κίονας και ο "Γιώργος ο Αθηναίος"

Τη δεκαετία του '80 συνεχίζονταν με την ίδια ταχύτητα οι λαθρανασκαφές στην περιοχή και είναι χαρακτηριστικό ότι στην ευρύτερη περιοχή της Αμφίπολης αλλά και των γύρω πριοχών είχαν εντοπισθεί μόνο την περίοδο 1984 - 1987 25 περιπτώσεις αρχαιοκαπηλίας και είχαν συλληφθει 52 άτομα. Τον Σεπτέμβριο του 1987 άγνωστοι αρχαιοκάπηλοι που χρησιμοποίησαν μικρό φορτηγό εισέβαλαν στον αρχαιολογικό χώρο και έκλεψαν μαρμάρινο κίονα από τον βόρειο τρούλο του αρχαίου Γυμνασίου που είχε εντοπιστεί εκεί έπειτα από κοπιώδεις ανασκαφές.

Μια σημαντική υπόθεση αναδείχτηκε τον Μάρτιο του 1989 όταν η αστυνομία  συνέλαβε τον προαναφερόμενο κοινοτάρχη της περιοχής μαζί με τον ιδιοκτήτη του καφενείου - της υπόθεσης του Νοεμβρίου 1977- οι οποίοι τότε συνεργάστηκαν με έναν 37χρονο ηλεκτρονικό από την Αθήνα που ήταν γνωστός στον κόσμο των αρχαιοκαπήλων με το ψευδώνυμο "Γιώργος ο Αθηναίος" και στο ΙΧ του οποίου βρέθηκαν 100 αρχαία αντικείμενα.

Στην κατοχή της σπείρας βρέθηκαν ακόμη πιστόλια, αυτόματα όπλα και ανιχνευτές μετάλλων.  Τον Οκτώβριο του 1990 συνελήφθη ένας άλλος 62χρονος αγρότης από το χωριό Χουμνικό Σερρών επίσης για λαθρανασκαφές στην περιοχή της Αμφίπολης.

Την ίδια περίοδο σύμφωνα με μαρτυρίες υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον για προΪόντα λαθρανασκαφών απο την Αμφίπολη και υπήρχαν συναντήσεις μελών των κυκλωμάτων με τότε ανώτατο αξιωματικό της Θεσσαλονίκης, στενό συνεργάτη πολιτικού, που φέρεται να επισκεπόταν την περιοχή και να είχε επαφή με τον πρώην κοινοτάρχη και τους συγγενείς του που είχαν δραστηριοποιηθεί  πέριξ του λόφου Καστά.

Ενδεικτική είναι η περίπτωση που αναδείχτηκε τον Ιούνιο του 1995 με τον εντοπισμό ενός 43χρονου γεωργού από το Ζερβοχώρι Σερρών που έκανε λαθρανασκαφές στην ίδια περιοχή χρησιμοποιώντας σούβλες δύο μέτρων. Υπολογίζεται ότι ο 43χρονος είχε προχωρήσει τότε σε περισσότερες από 30 συλήσεις τάφων.

Είναι επίσης ενδεικτικό ότι την περίοδο 1993-1995 στο νομό Σερρών η Αστυνομία είχε συλλάβει περιπου 30 αρχαιοκαπήλους. από τους οποίους οι περισσότεροι εστίαζαν το ενδιαφέρον τους στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης.