Θανάσης Βέγγος, ο δικός μας καλός άνθρωπος

Θανάσης Βέγγος, ο δικός μας καλός άνθρωπος

Όλοι τον γνωρίζουμε! Όλοι γελάσαμε με τους ρόλους, που ενσάρκωσε στον κινηματογράφο. Αυτό, που δεν γνωρίζουμε όλοι, είναι η πορεία και η ιστορία του Θανάση Βέγγου, αυτού του τόσο ευγενικού και ξεχωριστού ανθρώπου.
Με αφορμή τη συμπλήρωση 89 χρόνων από τη γέννησή του (29 Μαΐου), θελήσαμε να κάνουμε το αφιέρωμα αυτό, για να τον γνωρίσουμε όλοι καλύτερα, έστω και αργά...
Βλέπετε κάποιοι άνθρωποι, μπορούν να ξεχωρίζουν και να εμπνέουν, ακόμα και μετά θάνατον.



Ο Θανάσης Βέγγος γεννήθηκε στο Ν. Φάληρο το 1926 και ήταν το μοναχοπαίδι του Βασίλη Βέγγου και της Ευδοκίας. Ο πατέρας του υπήρξε υπάλληλος της Ηλεκτρικής Εταιρείας στο Φάληρο και αντιστασιακός. Μάλιστα, την περίοδο της Κατοχής, αγωνίστηκε για να σώσει το εργοστάσιο από την ανατίναξη που σχεδίαζαν οι Γερμανοί. Παρά το γεγονός αυτό (υπάρχουν μαρτυρίες που αναφέρουν πως χάρη στις δικές του προσπάθειες σώθηκε), ο Βασίλης Βέγγος απολύθηκε στη συνέχεια, λόγω των αριστερών φρονημάτων του.

Ο Θανάσης βιώνει δύσκολα παιδικά χρόνια και εργάζεται από μικρός για να βοηθήσει την οικογένειά του. Για πολλά χρόνια ασχολήθηκε με την επεξεργασία δερμάτων αλλά και κάνοντας μικροθελήματα, στη γειτονιά του.

Την περίοδο του εμφυλίου, (1948 - 1950) βρίσκεται εξόριστος στη Μακρόνησο, όπου βιώνει τον εξευτελισμό, αλλά ταυτόχρονα μαθαίνει να υπομένει, υιοθετώντας την αξιοπρέπεια ως στάση ζωής. Υπηρέτησε με αυτό τον τρόπο τη θητεία του, ως ανεπιθύμητος στρατιώτης. Εκεί θα γνωρίσει και τον άνθρωπο που θα του αλλάξει τη ζωή, το Νίκο Κούνδουρο.

Τάσος Κατράπας, Νίκος Κούνδουρος, Θανάσης Βέγγος. Μακρόνησος 1949

Η πορεία του στον ελληνικό κινηματογράφο, ξεκινά το 1953 όταν ο Ν. Κούνδουρος τον καλεί να παίξει στην πρώτη ταινία της καριέρας του τη "Μαγική πόλη", όπου υποδύεται ένα πωλητή λεμονιών στη λαχαναγορά, ο οποίος ονομάζεται Θανάσης, όπως ο ίδιος και είναι το όνομα που έχει κάθε ρόλος που ενσαρκώνει στη μεγάλη οθόνη. Ως το 1958, παίζει διάφορους μικρούς ρόλους και παράλληλα δουλεύει και σαν φροντιστής στα κινηματογραφικά πλατό. Είναι η περίοδος όπου εμφανίζεται σε μερικές από τις πιο ιστορικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, όπως ο "Δράκος", " Μανταλένα", "Διακοπές στην Αίγινα", "Ο Ηλίας του 16ου", "Ποτέ την Κυριακή".

Στο "Δράκο" τη δεύτερη ταινία του Νίκου Κούνδουρου, υποδύεται ένα μπάρμαν που είναι συγχρόνως και μπράβος του αρχηγού μιας συμμορίας απατεώνων. Σ' αυτή την ταινία, θα φάει τις πρώτες σφαλιάρες, οι οποίες τον ακολούθησαν σ' όλη τη διάρκεια της κινηματογραφικής του καριέρας.

Ο Θανάσης Βέγγος υπήρξε βιοπαλαιστής, όπως και κάποιοι ρόλοι που ενσάρκωνε και δεν σπούδασε υποκριτική. Είχε όμως πηγαίο ταλέντο που στάθηκε (ευτυχώς) αρκετό, για να του δοθεί το 1959 η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και να εμφανιστεί στο θέατρο, στην επιθεώρηση "Ομόνοια πλατς - πλουτς", δίπλα στο Νίκο Ρίζο και το Γιάννη Γκιωνάκη ενώ το 1960 να πάρει τον πρώτο μεγάλο του ρόλο στην ταινία "Οι δοσατζήδες", δίπλα στο Νίκο Σταυρίδη.

Ακολουθεί η συνεργασία του με τον Πάνο Γλυκοφρύδη, στις ταινίες: "Ψηλά τα χέρια, Χίτλερ", "Μην είδατε τον Παναή", "Ζήτω η τρέλλα!", "Πολυτεχνίτης κι ερημοσπίτης".
Το 1964 ιδρύει τη δική του εταιρία παραγωγής ΘΒ - Ταινίες Γέλιου στην προσπάθειά του να ενσαρκώσει το όραμά του, το όραμα της απόλυτης ελευθερίας, να υπερβεί τις συμβάσεις και να "χτίσει τη δική του Οκτάνα", σύμφωνα με το Σολδάτο. Συνεργαζόμενος με τον Πάνο Γλυκοφρύδη και τον Ερρίκο Θαλασσινό, αλλά και σκηνοθετώντας ο ίδιος κάποιες φορές γυρίζουν τις ταινίες: "Φανερός πράκτορ 000", "Τρελλός, παλαβός και Βέγγος", "Ποιος Θανάσης;", οι οποίες χαρακτηρίζονται από το σουρεαλιστικό χιούμορ, τον αυτοσχεδιασμό και την πηγαία ερμηνεία. Οι ταινίες, είχαν μεγάλη καλλιτεχνική επιτυχία και αγαπήθηκαν από το κοινό, όμως αυτά δεν στάθηκαν αρκετά για να τον προστατέψουν από την οικονομική καταστροφή, από την οποία άργησε πολύ να συνέλθει.

Το 1971 η συνεργασία του με τον Ντίνο Κατσουρίδη, θα του φέρει το βραβείο ερμηνείας πρώτου ανδρικού ρόλου, στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με την ταινία "Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;". Ένα χρόνο αργότερα, η ταινία "Θανάση πάρε το όπλο σου" θα του χαρίσει ένα ακόμα βραβείο ερμηνείας.

σκηνή από την ταινία "Όλα είναι δρόμος"

Στη δεκαετία του 80, ο Θανάσης Βέγγος θα γυρίσει μόνο μερικές βιντεοταινίες, για να επιστρέψει στον κινηματογράφο το 1991 στην ταινία του Παντελή Βούλγαρη "Ήσυχες μέρες του Αυγούστου" με μια ερμηνεία εντελώς διαφορετική χαμηλών τόνων και μεγάλης εκφραστικότητας. Το 1995 συμμετέχει στην ταινία του Θ. Αγγελόπουλου "Το βλέμμα του Οδυσσέα" και το 1998 στην ταινία "Όλα είναι δρόμος" που αποτελεί κορυφαία του στιγμή.
Την ίδια περίοδο εμφανίζεται και στην Επίδαυρο παίζοντας το ρόλο του Δικαιόπολι στους "Αχαρνής", το 1997 και το 2001 στην "Ειρήνη" του Αριστοφάνη με τεράστια επιτυχία.

Σχεδόν πενήντα χρόνια μετά την πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση (2002), ερμηνεύει ένα από τους βασικούς ρόλους στην τηλεοπτική σειρά "Περί ανέμων και υδάτων", σε σενάριο της Κάκιας Ιγερινού, που αγαπήθηκε από όλους.
Δεν ήταν όμως η μόνη. Ο Θανάσης Βέγγος εμφανίστηκε στις σειρές: "Βεγγαλικά" (ΕΡΤ, 1988), "Έρωτας, όπως έρημος" (ΝΕΤ, 2003), "Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου" (ΑΝΤ1, 2006) και "Η Θεσσαλονίκης της νοσταλγίας μας" (ΕΤ3, 2009).

Τελευταία του κινηματογραφική συμμετοχή, ήταν στην ταινία του Παντελή Βούλγαρη "Ψυχή βαθιά" το 2009.

σκηνή από την ταινία "Ψυχή βαθιά"

Παρά το γεγονός ότι συμμετείχε σε μερικές από τις πιο ονομαστές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου καθιερώθηκε ως κινηματογραφικός τύπος, από άλλες κωμικές παραγωγές στις οποίες ενσάρκωνε το μέσο Έλληνα, το φουκαρά, τον γκαφατζή, τον αγαθό, τον κυνηγημένο αλλά και τον καπάτσο. Ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές διαμόρφωσε ένα κινηματογραφικό ήρωα, ολοκληρωμένο και αναγνωρίσιμο, με σταθερά χαρακτηριστικά και πολύ αγαπητό στο κοινό.

Ήταν παντρεμένος με την Ασημίνα Βέγγου και απέκτησε δύο γιους. Έφυγε από τη ζωή στις 3 Μαΐου του 2011.

Βράβευση του Θ. Βέγγου για το σύνολο των ρόλων του. 1962

Τα καλλιτεχνικά του βραβεία

Έτος	Φορέας	Βραβείο	Ταινία
1962	Ένωση Ελλήνων κριτικών
1971	Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης	Α' Ανδρικού Ρόλου	Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση;
1971	Ένωση Ελλήνων κριτικών		Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση;
1972	Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης	Ερμηνείας Α' Ανδρικού Ρόλου	Θανάση, πάρε τ' όπλο σου
1991	Κρατικό βραβείο	Ερμηνείας Β' Ανδρικού Ρόλου	Ήσυχες μέρες του Αυγούστου
1993	Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης	Ειδικό βραβείο για το σύνολο του έργου του
2008	Πρόσωπα 2008	Ειδικό βραβείο για το σύνολο του έργου του

• Το 2002 ο Δήμος Κορυδαλλού τίμησε τον καταξιωμένο ηθοποιό δίνοντας το όνομά του στο 1.900 θέσεων, δημοτικό αμφιθέατρο της περιοχής.
• Τον Οκτώβριο του 2008 ο Δήμος Πειραιά μετονομάζει, ύστερα από απόφαση του Δ.Σ., την πλατεία Ευαγγελισμού στο Νέο Φάληρο, γενέτειρα του ηθοποιού, σε πλατεία Θανάση Βέγγου.
• 2008 Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας τον τιμά χρίοντας τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα.

Σε μια από τις σπάνιες συνεντεύξεις του είχε πει: "Δουλεύω με το ένστικτο, δεν έχω κανένα ταλέντο, μόνο αυτή τη φάτσα. Εδώ είναι αποτυπωμένη όλη η μιζέρια, όλη η δυστυχία, όλος ο πόνος του ασήμαντου Έλληνα".
Αυτή του η ποιότητα ήταν που τον έκανε το δικό μας, καλό άνθρωπο!...