20-07-2013

Τι προβλέπει η ρύθμιση Νο IV για τα αυθαίρετα

Του Δημήτρη Δελεβέγκου Την τέταρτη από το 2009 κατά σειρά νομοθετική ρύθμιση της ελληνικής πολιτείας για τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων παρουσίασε χθες ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σταύρος Καλαφάτης, με την οποία προλβλέπονται έως 102 δόσεις για την αποπληρωμή του ειδικού προστίμου. «Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, επιχειρείται να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μία παθογένεια που αφορά στην αυθαίρετη δόμηση. Παθογένεια που έχει δημιουργήσει τεράστια περιβαλλοντική επιβάρυνση, καθώς και άλυτα προβλήματα στις συναλλαγές που αφορούν σε ακίνητα. Ταυτόχρονα, αποτελεί τροχοπέδη για την όποια ορθολογική χωροταξική ανάπτυξη της χώρας. Το πρόβλημα των αυθαιρέτων είναι κοινωνικό ζήτημα που δεν χωρά κομματική εκμετάλλευση» σημείωσε ο κ. Καλαφάτης. Το Capital.gr δημιούργησε έναν χρηστικό οδηγό με όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων, σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις που αναμένεται να αποτελέσουν νόμο του κράτους από τις αρχές Αυγούστου. Τι προβλέπει η νέα ρύθμιση για τα αυθαίρετα;  Τη νομιμοποίηση σχεδόν κάθε είδους αυθαίρετης κατασκευής ή αλλαγής χρήσης, πλην κραυγαλέων περιπτώσεων παράνομων κτισμάτων, όπως αυτών που βρίσκονται σε δημόσιο κτήμα, δάσος, αιγιαλό, ζώνη παραλίας, αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικούς τόπους, ρέματα, κηρυγμένα διατηρητέα κτήρια και εκτός σχεδίου πόλης ή εκτός ορίων οικισμούς. Ποιες αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις γης νομιμοποιούνται; Όσες έχουν υλοποιηθεί έως τις 28 Ιουλίου 2011, ενώ τα αυθαίρετα κατηγοριοποιούνται σε συγκεκριμένες κατηγορίες: - Αυθαίρετες κατασκευές σε κτίρια με αποκλειστική χρήση κατοικία, που υφίστανται προ του έτους 1975. Για τη νομιμοποίησή τους, οι ιδιοκτήτες καταβάλλουν παράβολο ύψους 500 ευρώ. Δεν πληρώνουν δηλαδή ενιαίο ειδικό πρόστιμο. - Αυθαίρετες κατασκευές που υφίστανται προ της 01/01/1983. Εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση με την καταβολή του παραβόλου και του 15% του ενιαίου ειδικού προστίμου. - Αυθαίρετες μικρές παραβάσεις. Εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης, με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ. Χωρίς δηλαδή την καταβολή ειδικού προστίμου. Πρόκειται για αυθαιρεσίες, όπως για παράδειγμα, τοποθέτηση φούρνων, διακοσμητικών κρουνών σε ακάλυπτο χώρο, μείωση του ποσοστού της υποχρεωτικής φύτευσης του ακαλύπτου χώρου του οικοπέδου έως 5%, αλλαγή των διαστάσεων των εξωστών που προκαλεί υπέρβαση της επιφανείας τους έως 10%. Επίσης, κατασκευή πέργολας, Φύτευση υποχρεωτικής υπαίθριας θέσης στάθμευσης, υπέρβαση νομίμου ύψους καμινάδας έως 1,50 μέτρο και αντίστοιχου είδους αυθαιρεσίες. - Αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσης με παραβίαση μέχρι 40% κάλυψης και δόμησης  και μέχρι 20% ύψους (σε σύγκριση με την οικοδ. άδεια) (Στα ποσοστά συνυπολογίζονται τα δηλωμένα αυθαίρετα και από παλαιότερες νομοθετικές ρυθμίσεις). Εξαιρούνται από την κατεδάφιση μετά την συμπλήρωση της ηλεκτρονικής ταυτότητας του κτηρίου.  Οι ιδιοκτήτες καταβάλλουν παράβολο και το 80% του ειδικού προστίμου. - Αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσης με παραβίαση μέχρι 40% κάλυψης και δόμησης  και μέχρι 20% ύψους (σε σύγκριση με την οικοδ. άδεια) εντός προκηπίου. (Στα ποσοστά συνυπολογίζονται τα δηλωμένα αυθαίρετα και από παλαιότερες νομοθετικές ρυθμίσεις). Εξαιρούνται από την κατεδάφιση για 30 χρόνια, με την καταβολή παραβόλου και του 80% του ειδικού προστίμου. - Ημιυπαίθριοι που τακτοποιήθηκαν με τους νόμους 3775/09 και 3843/10 και αυθαίρετα που νομιμοποιήθηκαν με το ν. 4014/2011 (Παπακωνσταντίνου). Εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση μετά την συμπλήρωση της ταυτότητας κτηρίου. Οι ιδιοκτήτες καταβάλλουν κατά περίπτωση πρόστιμο, ενώ το ειδικό πρόστιμο συμψηφίζεται. Εάν το καταβληθέν πρόστιμο είναι μεγαλύτερο, η διαφορά δεν επιστρέφεται στους ιδιοκτήτες. - Αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσης που δεν ανήκουν σε μία από τις παραπάνω κατηγορίες (ξενοδοχεία, βιομηχανικά κτήρια κτλ) και δεν αποτελούν κραυγαλέες περιπτώσεις αυθαιρέτων. Εξαιρούνται της κατεδάφισης για 30 χρόνια, με την πληρωμή παραβόλου και ειδικού προστίμου. - Αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις σε παραδοσιακό οικισμό κάτω των 5000 κατοίκων. Εξαιρούνται της κατεδάφισης για 30 χρόνια, με την καταβολή παραβόλου και ειδικού προστίμου. -Αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις σε παραδοσιακό οικισμό άνω των 5000 κατοίκων και παραδοσιακό τμήμα πόλης. Εξαιρούνται της κατεδάφισης για 30 χρόνια, με την καταβολή παραβόλου και ειδικού προστίμου. - Αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις σε διατηρητέο κτίριο (εντός όγκου κτιρίου ή προσθήκες καθ΄ ύψος <10% της συνολικής δόμησης). Εξαιρούνται της κατεδάφισης για 30 χρόνια, με την καταβολή παραβόλου και ειδικού προστίμου. Εξαιρούνται οριστικά, με υπουργική απόφαση που ορίζει τον πολεοδομικό σχεδιασμό της περιοχής. Πώς αποδεικνύω πότε υλοποιήθηκε η αυθαιρεσία; Ο χρόνος κατασκευής των αυθαιρεσιών θα αποδεικνύεται με την προσκόμιση αεροφωτογραφιών, τεχνικής έκθεσης μηχανικού και αντίστοιχα έγγραφα (για τα πλήρη δικαιολογητικά, βλ. Συνημμένο αρχείο στη στήλη δεξιά "Σχετικά Αρχεία"). Πόσες δόσεις προβλέπονται για την αποπληρωμή των προστίμων; Οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να αποπληρώνουν έως και σε 102 δόσεις το ειδικό πρόστιμο, με την ελάχιστη μηνιαία και εξαμηνιαία δόση να είναι 50 ευρώ και 300 ευρώ, αντίστοιχα. Ειδικότερα, το πρόστιμο θα αποπληρώνεται σε: - σε 102 μήνες, εάν οι ιδιοκτήτες ενταχθούν στη ρύθμιση έως την τελευταία εργάσιμη μέρα του πρώτου εξαμήνου από τη δημοσίευση του νόμου. - σε 84 μήνες, εάν οι ιδιοκτήτες ενταχθούν στη ρύθμιση έως την τελευταία εργάσιμη μέρα του δεύτερου εξαμήνου από τη δημοσίευση του νόμου. - σε 60 μήνες, εάν οι ιδιοκτήτες ενταχθούν στη ρύθμιση έως την τελευταία εργάσιμη μέρα του τρίτου εξαμήνου από τη δημοσίευση του νόμου. Πώς υπολογίζω το ενιαίο πρόστιμο και το παράβολο;  Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο υπολογίζεται με βάση το εμβαδόν του αυθαιρέτου επί της τιμής ζώνης, που ίσχυε στην περιοχή του ακινήτου, ανεξαρτήτως της χρήσης αυτού, σύμφωνα με το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών, που ίσχυε την 28.07.2011 επί το συντελεστή 15% και επί τους συντελεστές τετραγωνιδίων (βλ. σχετικό συνημμένο αρχείο δεξιά "Σχετικά Αρχεία"). Εν συντομία, ο τύπος υπολογισμού είναι: τετραγωνικά μέτρα x 15% x τιμή ζώνης x συντελεστές τετραγωνιδίων Ο νόμος προβλέπει και περαιτέρω κατηγοριοποίηση των προστίμων, όπως για παράδειγμα εάν το κτίσμα βρίσκεται σε οικισμό με πληθυσμό άνω των τριών χιλιάδων ατόμων. Πώς υπολογίζω το ύψος του παραβόλου;  Το παράβολο διαμορφώνεται στα: i) 500 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή/χρήση μέχρι 50 τ.μ. ή για κτίριο κύριας και μοναδικής κατοικίας μέχρι 100 τ.μ., ii) 1000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 50 τ.μ. και μέχρι 100 τ.μ. ή για κτίριο κύριας και μοναδικής κατοικίας άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 200 τ.μ., iii) 2000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 1.000 τ.μ., iv) 4000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 1.000 τ.μ. και μέχρι 2.000 τ.μ. v) 8000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 2.000 και μέχρι 5000 τ.μ. και vi) 10000 ευρώ για κτίριο/χρήση μεγαλύτερα των 5000 τ.μ. Παραδείγματα 1. Αυθαιρεσία 40 τ.μ. κατασκευασμένη μετά το 1983 και πριν το 2003, σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.250 ευρώ. Ενιαίο ειδικό Πρόστιμο (τιμής ζώνης x τ.μ. x 15% x 0,80) 1250 Χ 40 Χ 0,15 Χ 0,80 = 6000 ευρώ Εάν αφαιρεθεί το παράβολο το ποσό διαμορφώνεται στα 5.500 ευρώ, ποσό που εάν αποπληρωθεί εφάπαξ μειώνεται κατά 20%. 2. Αυθαιρεσία 80 τ.μ. κατασκευασμένη μετά το 2003, σε περιοχή με τιμή ζώνης 1800 ευρώ. Ενιαίο ειδικό Πρόστιμο (Τιμής ζώνης Χ τ.μ. Χ 15% ) 1800 Χ 80 Χ 0,15 = 21.600 ευρώ Εάν συνυπολογισθεί το παράβολο που διαμορφώνεται στα 1.000 ευρώ, το ποσό μειώνεται στα 20.600 ευρώ. Εάν το πρώτο εξάμηνο καταβληθεί το 30% του προστίμου,  το πρόστιμο μειώνεται 10% και διαμορφώνεται στα 6.480 ευρώ. Υπάρχουν διευκολύνσεις ως προς την πληρωμή του προστίμου; Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου εξαμήνου, παρέχεται έκπτωση 20% επί του συνολικού ποσού του προστίμου. Σε περίπτωση καταβολής ποσοστού 30% του συνολικού ποσού του προστίμου, έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου εξαμήνου, παρέχεται έκπτωση 10% επί του συνολικού ποσού του προστίμου. Για ειδικές κατηγορίες πληθυσμού, ήτοι άτομα με συγκεκριμένο ποσοστό αναπηρίας, χαμηλού εισοδήματος πολίτες, μακροχρόνια ανέργους, παλινοστούντες, τρίτεκνους  και πολύτεκνους το πρόστιμο μειώνεται έως και 80%. Έχω ενταχθεί ή έχω ξεκινήσει τη διαδικασία υπαγωγής στο νόμο 4014/2011 (Παπακωνσταντίνου); Τι ισχύει; Με ηλεκτρονική δήλωση, οι ιδιοκτήτες μπορούν να αιτηθούν της ένταξης στις νέες ρυθμίσεις για τα αυθαίρετα. Μέχρι την 31/05/2013 είχαν κατατεθεί 562.231 δηλώσεις για αυθαίρετες κατασκευές από τις οποίες: - 77.531 βρίσκονταν σε στάδιο αρχικής υποβολής - 166.344 βρίσκονταν σε στάδιο προσωρινής υπαγωγής - 145.784 βρίσκονταν σε στάδιο ολοκληρωμένης υπαγωγής Τι περιμένει όσους επιλέγουν να μην ενταχθούν στις ρυθμίσεις; Δεδομένου ότι σε βάθος χρόνου, η δημιουργία ηλεκτρονικής ταυτότητας για το σύνολο των κτηρίων θα είναι υποχρεωτική, οι ιδιοκτήτες που δεν έχουν νομιμοποιήσει τα αυθαίρετά τους δεν θα είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν δικαιοπραξίες (μεταβίβαση, πώληση κτλ).  Και βέβαια το ακίνητό τους θα υπόκειται σε κατεδάφιση. Πότε μπορώ να μεταβιβάσω ένα «νομιμοποιημένο» αυθαίρετο; Μετά την υποβολή των απαιτούμενων δικαιολογητικών και την καταβολή ποσοστού 30% του συνολικού ποσού του προστίμου. Είναι θωρακισμένος από το ΣτΕ ο συγκεκριμένος νόμος; Ναι, καθώς, όπως ανέφερε χθες ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Σταύρος Καλαφάτης, οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις έχουν θεσπιστεί βάσει της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας. Τι προβλέπεται για τα ακίνητα του Δημοσίου; Κτηρια δημοσίου με αυθαιρεσίες, όπως και κατασκευές-εγκαταστάσεις που βρίσκονται σε περιοχές χαρακτηρισμένες από το ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης ως ανεπτυγμένοι πυρήνες μαζικού τουρισμού που ανεγέρθηκαν ή εγκαταστάθηκαν από φορείς του Δημοσίου, ΟΤΑ νομιμοποιούνται χωρίς την καταβοή παραβόλου και προστίμου. dimitris.delevegos@capital.gr Διαβάστε το σχέδιο νόμου για τα αυθαίρετα και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά στα συνημμένα αρχεία δεξιά, στη στήλη «Σχετικά Αρχεία».