Σε αναμμένα κάρβουνα οι τράπεζες για τις καταθέσεις

Οι φήμες περί bank run και bail in. Η ανησυχία των τραπεζιτών εν όψει της ψηφοφορίας της 29ης Δεκεμβρίου. Πόσες είναι σήμερα οι καταθέσεις - σε ποια χέρια βρίσκονται

Τον Απρίλιο του 2012 όταν είχαν αρχίσει να φουντώνουν τα σενάρια περί… grexit και χρεοκοπίας της χώρας, τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας έδειχναν ότι το συνολικό υπόλοιπο των καταθέσεωνδιαμορφωνόταν στα 175 δισεκατομμύρια ευρώ.

Μέχρι να ολοκληρωθούν οι δύο εκλογικές αναμετρήσεις και να αναλάβει η κυβέρνηση των τριών κομμάτων, οι καταθέσεις είχαν προλάβει να υποχωρήσουν κατά 17 δισεκατομμύρια ευρώ φτάνοντας στα 158 δις. ευρώ δηλαδή σε επίπεδα που το τραπεζικό σύστημα είχε να συναντήσει από το 2005 (σ.σ με τη διαφορά ότι τα δάνεια που είχε χορηγήσει το τραπεζικό σύστημα το 2005 δεν ήταν ούτε τα μισά σε σχέση με αυτά του 2012).

Κατά κύριο λόγο, υπεύθυνα γι’ αυτή τη βύθιση ήταν τα νοικοκυριά καθώς περιόρισαν τις αποταμιεύσειςτους στο συγκεκριμένο διάστημα κατά 13 δισεκατομμύρια ευρώ δηλαδή από τα 140,27 στα 133,19 δισεκατομμύρια ευρώ όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας.

Το τι έγινε εκείνη την περίοδο, το μάθαμε εκ των υστέρων από τον τότε διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας Γ. Προβόπουλο: προσγειώθηκαν τα αεροσκάφη με τα ευρώ για να μην μείνουν ούτε λεπτό τα ATM χωρίς χαρτονομίσματα.

Η επανάληψη της ιστορίας;  

Δυόμιση χρόνια αργότερα και πάλι εξαιτίας των πολιτικών εξελίξεων, η ιστορία επαναλαμβάνεται. Αυτή τη φορά μάλιστα η φημολογία είναι διανθισμένη και με καινούργιες έννοιες καθώς έχουν μεσολαβήσει τα γεγονότα στην Κύπρο που «δίδαξαν» στην κοινή γνώμη και το τι σημαίνει… bail in.

Οι συζητήσεις για το αν είναι πιθανό να υπάρξει κύμα αθροών αναλήψεων από τα ATΜ, για το αν θα γίνει «κούρεμα» στις καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ ακόμη και για το αν οι μεγαλοκαταθέτες θα υποχρεωθούν σε αναγκαστικό δανεισμό του κράτους μέσα από την υποχρεωτική αγορά ομολόγων, δίνουν και παίρνουν.

  Στελέχη των τραπεζών δεν κρύβουν την ανησυχία τους βασίζοντάς την στον κανόνα που λέει ότι τα πάντα στην οικονομία είναι ψυχολογία. Ελπίζουν ότι αν τελικώς η χώρα οδηγηθεί σε εκλογές, θα επικρατήσουν οι ψυχραιμότερες φωνές και θα αποφευχθούν τα καταστροφικά σενάρια για την επόμενη ημέρα των εκλογών.

Από την άλλη βέβαια, εμφανίζονται καθησυχαστικοί εκτιμώντας ότι η επιδείνωση βασικών δεικτών (μείωση υπολοίπου καταθέσεων, αύξηση της απόδοσης του ελληνικού ομολόγου, γκρέμισμα των αξιών στο χρηματιστήριο κλπ) είναι ένα από τα σενάρια που καταστρώθηκαν στα περίφημα stress tests των τραπεζών τα οποία οι τράπεζες πέρασαν με επιτυχία μόλις πριν από ένα δίμηνο.

Πόσες ήταν οι καταθέσεις τον Οκτώβριο    

 Στο τέλος Οκτωβρίου το συνολικό απόθεμα καταθέσεων της χώρας είχε φτάσει στα 178,5 δισεκατομμύρια ευρώ.

Από αυτά, τα 14 δισεκατομμύρια είναι του κράτους (της κεντρικής κυβέρνησης, των δήμων, των ασφαλιστικών ταμείων κλπ).

Το μεγαλύτερο ποσό ανήκε στα νοικοκυριά οι καταθέσεις των οποίων έφταναν στα 135,6 δισεκατομμύρια ευρώ.

Από αυτά τα χρήματα περίπου 85 δις. ευρώ είναι «παρκαρισμένα» σε προθεσμιακές καταθέσεις οι οποίες αν σπάσουν, επισύρουν ποινές για τους κατόχους.

Έτσι, «ύποπτα» για ανάληψη σε περίπτωση πανικού θεωρούνται αυτά τα 43 δισεκατομμύρια ευρώ που είναι τοποθετημένα σε απλές καταθέσεις ταμιευτηρίου.

Πρόκειται κυρίως για μικροαποταμιεύσεις καθώς τα υπόλοιπα των τραπεζικών λογαριασμών σε ποσοστό άνω του 90% δεν ξεπερνά τα 1000-2000 ευρώ. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;

Ότι το τραπεζικό σύστημα κινδυνεύει μόνο αν χαθεί η ψυχραιμία και σπεύσουν μαζικά εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες να σηκώσουν τα λεφτά τους. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, υπάρχει ο παράγων Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ο οποίος έχει τη δυνατότητα, κάτι που έκανε και το 2012, να ενισχύσει τη ρευστότητα του συστήματος για να μην δημιουργηθεί πραγματικόbank run.

Όσον αφορά στα σενάρια περί bail in, τραπεζικές πηγές επισημαίνουν ότι πριν φτάσουμε σε αυτό το σενάριο, υπάρχουν ως ασπίδα ασφαλείας τα 11 δισεκατομμύρια ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ενώ 2η κατά σειρά στην προσπάθεια διάσωσης των τραπεζών έρχονται οι μέτοχοι και οι κάτοχοι ομολόγων.

Οι καταθέτες με τα υπόλοιπα των 100.000 ευρώ έρχονται τρίτοι κατά σειρά.