Μία εναλλακτική για τη Γερμανία ή πολλές; Το ανάμεικτο μήνυμα των γερμανικών εκλογών

Δημοσιεύθηκε: 15/03/2016 1:11 μμ Ενημερώθηκε: 15/03/2016 1:11 μμ

Όσο έρχονται τα αποτελέσματα των εκλογών από τα τρία γερμανικά κρατίδια, είναι ξεκάθαρο πως ό,τι περιμέναμε ευρέως, πράγματι συνέβη. Η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (ΑfD) είναι ο μεγάλος νικητής των εκλογών. Όμως αυτό είναι και το μόνο ξεκάθαρο μάθημα μέχρι τώρα. Το γιατί κέρδισε το AfD, και πιο συγκεκριμένα, εις βάρος ποιου κέρδισε, θα παραμείνει ασαφές μέχρι να υπάρχουν διαθέσιμες περισσότερο λεπτομερείς έρευνες όσον αφορά το εξατομικευμένο προφίλ των ψηφοφόρων.

Στα πρώτα αποτελέσματα το βάρος πέφτει στα οφέλη του AfD και στις απώλειες του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) της Άνγκελα Μέρκελ, που βλέπει την άνοδο του αντι-μεταναστευτικού AfD σαν αντίδραση στην πολιτική «καλωσορίσματός» της όσον αφορά τους Σύριους πρόσφυγες. Παρόλα αυτά, ενώ είναι αλήθεια ότι το CDU έχασε σε δύο από τα τρία κρατίδια, έχασαν με μεγάλη διαφορά μόνο σε ένα. Μάλιστα, οι εκλογές στα τρία κρατίδια φαίνεται να επηρεάζονται τόσο από τα τοπικά θέματα όσο και από τα ομοσπονδιακά.

Περιληπτικά και πληροφοριακά, όσον αφορά τη νέα τροπή στη γερμανική πολιτική σκηνή, το AfD ιδρύθηκε από μια ομάδα κυρίως συντηρητικών οικονομολόγων το 2013. Ήταν ένα ελαφρώς ευρωσκεπτιστικό κόμμα, που υποστήριζε την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση αλλά ήταν αντίθετο στην Ευρωζώνη. Τα πρώτα εκλογικά αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά, με 4,7% στις ομοσπονδιακές εκλογές του 2013 (μόλις κάτω από το όριο του 5%) και 7,1% στις Ευρωεκλογές του 2014. Όμως όπως όλα τα κόμματα που βρίσκονταν παλαιότερα στα δεξιά του CDU, έτσι και σε αυτό σύντομα «διείσδυσαν» ακροδεξιοί ακτιβιστές, συμπεριλαμβανομένων υποστηρικτών του ισλαμοφοβικού κινήματος Ευρωπαίοι Πατριώτες εναντίον του Εξισλαμισμού της Δύσης (Pegida). Οι εσωτερικές πιέσεις οδήγησαν σε ρήξη στο συνέδριο του κόμματος το 2015, όπου ο συντηρητικός ηγέτης Bernd Lücke αντικαταστάθηκε από την ακροδεξιά Frauke Petry, που πρακτικά μετέτρεψε το AfD σε εκπρόσωπο του ευρύτερου κινήματος του Pegida (χωρίς να υπάρχει επίσημα κάποια συνεργασία).

Σε αυτό το πρώτο σημαντικό τεστ για την ακροδεξιά, το AfD πέτυχε το καλύτερο αποτέλεσμά του στη Σαξονία-Άνχαλτ, το μόνο κρατίδιο που έκανε εκλογές αυτό το σαββατοκύριακο. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ARD η ακροδεξιά παράταξη θα πάρει 24%! Αυτό που έχει ενδιαφέρον, είναι ότι το CDU που κυβερνά σε ευρύ συνασπισμό με το κεντροαριστερό Σοσιαλδημοκρατικό SPD, έχασε ελαφρά στη Σαξονία-Άνχαλτ (-2,8%). Μεγάλοι ηττημένοι είναι το SPD (-11,3%) και το ακροαριστερό Die Linke, που έχασε ένα εντυπωσιακό 8%. Το ακροδεξιό Εθνικοδημοκρατικό κόμμα της Γερμανίας (NPD) φαίνεται επίσης να χάνει μεγάλο μέρος από το 4,6% που είχε το 2011.

Στα δύο δυτικά κρατίδια οι επιτυχίες του AfD είναι σχεδόν παρόμοιες, αλλά οι απώλειες είναι διαφορετικές σε εντυπωσιακό βαθμό. Το πλούσιο νότιο κρατίδιο τουΜπάντεν-Βίρτεμπεργκ παρουσιάζει το κλασικό μοτίβο: το ακροδεξιό AfD κερδίζει σημαντικά (14,9%) εις βάρος του κεντροδεξιού CDU (-12%) και του κεντροαριστερού SPD (-10.4%). Παρόλα αυτά το Μπάντεν-Βίρτεμπεργκ δεν είχε τον ευρύ συνασπισμό του CDU και του SPD, αλλά ένα συνασπισμό «κόκκινων και πράσινων» (SPD και Πράσινοι). Και οι Πράσινοι ήταν οι δεύτεροι μεγαλύτεροι νικητές αυτό το σαββατοκύριακο, κερδίζοντας σαν παράταξη 30,5% (+6,3%).

Τέλος, στη Ρηνανία-Παλατινάτο το AfD κέρδισε τα λιγότερα, παρόλα αυτά ένα ποσοστό 11,7%, και τα βασικά κόμματα έχασαν τα λιγότερα: το CDU της αντιπολίτευσης έχασε 3,2% και το κυβερνητικό SPD κέρδισε 1,1%! Εδώ οι Πράσινοι όντως πλήρωσαν το τίμημα της διακυβέρνησης (με το SPD), χάνοντας τα 2/3 της εκλογικής δύναμης που είχαν το 2011, πέφτοντας από το 15,4% στο 5,2% (-10,2%).

Εν συντομία, οι τρεις τοπικές εκλογές ήταν πρώτον και κύριον, τοπικές εκλογές. Ενώ τα οφέλη εκτός των συνόρων για το AfD είναι ξεκάθαρα ένα ομοσπονδιακό σήμα,είναι υπερβολικό να δούμε τις τρεις αυτές εκλογικές διαδικασίες σαν ένα αποτέλεσμα κατά της Μέρκελ ή της πολιτικής «καλωσορίσματός» της. Επιπλέον, οι τρεις αυτές εκλογές δεν καθιστούν το AfD τέταρτο κόμμα στη Γερμανία. Πρώτον, το AfD θα περάσει αναμφισβήτητα δύσκολες στιγμές στο να κρατήσει τα κοινοβουλευτικά του ρεύματα ενωμένα, όπως συμβαίνει στα περισσότερα ακροδεξιά κόμματα στη Γερμανία. Δεύτερον, το AfD περισσότερο κατευθύνεται γενικώς προς μια πιο δυνατή εσωτερική διαφωνία, καθώς η νέος ηγέτης Frauke Petry πρέπει να διατηρήσει μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα σε δύο πράγματα: από τη μια πλευρά στην αυξημένη πίεση που δέχεται κυρίως με τη νομοθετική διαδικασία που θα απαγορεύει το NPD, κι από την άλλη πλευρά στην αυξημένη πίεση από τις ακροδεξιές δυνάμεις. Τρίτον, βρισκόμαστε στο αποκορύφωμα της προσφυγικής κρίσης, με σχεδόν όλους στη Γερμανία (και την Ευρώπη) να κατακρίνουν τη Μέρκελ. Οι επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές είναι ακόμα ένα χρόνο μακρυά, και είναι αμφίβολο, αν όχι απίθανο, ότι η προσφυγική κρίση θα συνεχίσει να έχει τόσο υψηλή ανάδειξη στα τέλη του 2017.